Protetik Diş Tedavisi Nedir?

Kaybedilen dişler ve ağız içi çevre dokularının yeniden oluşturarak hastaya kaybetmiş olduğu estetik, çeşitli protezler kullanarak , fonasyon ve fonksiyonunu yeniden kazandırmayı amaçlayan diş tedavisine protetik (protez) diş tedavisi denir. Eksik dişin ya da bölgenin rehabilitasyonunda, birçok alternatif protez yöntemi uygulanmaktadır.

Protetik Diş Tedavisinde Kullanılan Protezler Nelerdir?

Protetik diş tedavisine genel anlamda sabit ve hareketli protezler kullanılsa bile implant üstü protezler, metal destekli porselen kaplama, zirkonyum destekli kaplama, seramik kaplama, köprü ve kuron gibi farklı protezlerde kullanılmaktadır.

Sabit Protezler: Sabit protezler, mevcut sağlıklı diş veya implantlardan destek alınarak yapılan protez türündendir. Bu protezler, ağız içine farklı kimyasallar ile sabitlenir. İnsanların sosyal hayatlarındaki değişimler ile diş hekimliğindeki ilerleyen teknoloji ve protetik tedavilerdeki gelişmeler hastaların estetik ve fonksiyonel beklentilerini arttırmış ve yaşam standartlarını yükseltmiştir. Sık kullanılan sabit protez türlerinden bazıları da şu şekilde sıralanabilmekte:

Kuron : Halk arasında da kaplama olarak da bilinen kuron, dolgu yapılarak restore edilemeyecek büyük çürüklerin ve diş kırıklarının neden olduğu diş bütünlüğünü bozan etkenler kuron yapılarak restore edilmektedir. Ayrıca dişler arasındaki boşluklar da kuron ile kapatılabilmektedir. Kuron uygulamaları, dişin bir miktar küçültülmesinin ardından kaplamanın dişin üzerine sabitlenmesiyle yapılmaktadır. Kron (kaplama), dişin tüm yüzeyini kaplayan ve kronun üretildiği malzemeye uygun dişe yapıştırılan restorasyon tipindendir.

Metal Destekli Porselen Kaplama : Bu protez türünün ağız içinde görünen dış kısmı porselen olsa da kaplamanın içi metalden oluşmaktadır. Bu nedenle ışık geçirgenliği de azdır. Dolayısıyla metal destekli porselen kaplamalar estetik açıdan güzel olsa da doğallık açısından problem yaratabilmektedir. Yüksek estetik beklentisi olan hastaların ön dişlerinde uygulanması pek önerilmez.

Zirkonyum Destekli Kaplama : Işık geçirgenliğinin yüksek olduğu zirkonyum kaplamalar ise bu yönüyle doğal görünüme en yakın olan kaplama, en az gerçek diş kadar dayanıklı kalması sabit ve implant üstü protezlerde zirkonyum seramiklerin kullanılmasını yaygınlaştırır.

Seramik Kaplama: Kompozit lamina ya da seramik kuron uygulamaları, dişin çok fazla küçültülmesine gerek olmaksızın yapılmaktadır. Bu noktada yapılan işlem dişin aşındırılması olarak tabir edilebilmekte. Bu kaplama türünün alt kısmında metal bulunmamakta. Seramik kaplamalar, güçlendirilmiş porselenden üretilmektedir. Estetik açıdan en gelişmiş kaplama türü olarak bilinmektedir. Bu yönüyle özellikle ön dişlerin restorasyonu amacıyla sıklıkla kullanılmaktadır.

Köprü: Diş eksikliklerinin giderilmesinde implant yerleştirmek ilk seçeneğimiz olsa da, implant uygulanamayan durumlarda, diş eksikliği köprü yapılarak giderilebilmekte. Bir veya daha fazla dişin kaybedildiği vakalarda uygulanan köprü tedavisinde ise mevcut diş boşluğunun yanındaki sağlıklı dişler dişsiz bölgeye küçültülerek köprü ayağı olarak kullanılmaktadır. Geleneksel, kanatlı ve asma gibi farklı tekniklerle yapılabilen köprü tedavisinde kaybedilen diş veya diş grubunun yerine protez uygulanmaktadır.

Hareketli Protezler : Halk arasında damak protezi olarak da bilinir. Tüm dişlerini kaybetmiş kişilere uygulanmaktadır. Tüm dişlerin kaybedilmesiyle kişinin dudakları içe doğru büzülmektedir. Bu durum kişinin olduğundan çok daha yaşlı görünmesine yol açmaktadır. Ayrıca konuşma da bozulur. Bazı seslerin çıkarılması imkansız hâle gelmektedir.

İmplant: Diş kayıplarının oluşturduğu etkilerin geri kazandırılması için de en çok başvurulan protezlerden birisidir. Çene kemiğine yapay diş kökünün yerleştirilmesi ile yapılan implantların üzerine farklı protez türleri yerleştirilebilmektedir.

İmplant Üstü Protezler : Doğal dişler yerine implantlardan destek alınarak yapılan protezlere denmektedir. Bu protez türü, var olan ya da yapılacak olan implantların üzerine sabit veya hareketli protezlerin yerleştirilmesi olarak tanımlanabilmekte. Hiç dişi olmayan ancak implant için uygun kemik seviyesine sahip kişilere uygulanabilen implant üstü protezlerde temel prensip, hareketli veya sabit protezlerin tutunmasını sağlamaktadır.

İmplant üstü sabit protezler : Bir ya da daha fazla implanttan destek alınarak yapılan, yapıştırılarak ya da vidalanarak sabit olarak kullanılan kuron ya da köprü protezleridir.

İmplant üstü hareketli protezler : İmplant üstü hareketli protezler tam dişsizlikte çene kemiğine yerleştirilen 2, 3 veya 4 implant ile yapılan tedavi biçimindendir. Bu protezler hem implantlar hem de dokular tarafından desteklenen protezdir.

Protetik Diş Tedavisini Kim Uygular?

Protez tedavileri, protez uzmanı olarak tanımlanan prostodontist hekimler tarafından uygulanmaktadır. Protetik diş tedavisi uzmanı olarak da adlandırılan bu hekimler, diş hekimliğine ek olarak prostodonti ana bilim dalı bünyesinde eğitim görmektedir. Oldukça geniş bir tedavi alanı bulunan prostodontistler, ağız içi sabit ve hareketli protez uygulamalarının yanı sıra da dişin porselen kuronlarla desteklenmesi ile de uğraşmaktadır. Prostodontistler, temel olarak zarar görmüş veya kaybedilmiş dişin, protez uygulamaları ile yerine koyulması ile ilgilenmektedirler. Bu noktada tercih edilecek protezin hastanın ihtiyacına göre belirlenmesi ve protezin doğal dişler ile aynı etmenlerde olması çok önemlidir. Protez dişin kullanılması nedeniyle protetik diş tedavileri estetik diş tedavisi olarak da bilinmektedir. Bu noktada estetik görünüm çok önemli olsa da protetik diş tedavisinde esas olan kişiye çiğneme ve konuşma becerilerini geri kazandırır.

Protetik Diş Tedavisi Kimlere Uygulanır?

Protetik diş tedavisi, çoğunlukla tedaviye geç kalan hastalara uygulanmaktadır. Böylece kaybedilen diş ya da dişler farklı protez türleri ile geri kazanılabilmektedir. Kişiye çiğneme ve konuşma fonksiyonu geri kazandırılırken, rahatlık ve estetik açıdan da kişinin kendini iyi hissetmesi sağlamaktadır. Bu anlamda protetik diş tedavisi, diş hekimliğinin önemli dallarından birisidir. Protetik diş tedavisinde ise kullanılan malzemeler oldukça fazladır.